2010 Lezing en expositie tijdens jubileumfeest Humanistisch Verbond Eemland
Interview door Jaques Vink, Voorzitter Humanistisch Verbond Eemland.
Ank ter Kuile was gast en exposant tijdens het jubileumfeest van Humanistisch Verbond Eemland (1945-2010) in De Oude Viltfabriek in Amersfoort. Ank hield de genodigden een spiegel voor, zowel met haar schilderijen als met haar lezing. Humanistische uitgangspunten werden aan de kaak gesteld en verscherpt. Een reden om bij haar op bezoek te gaan in haar atelier in Maarn.
Je schilderij ‘’Zelf zijn en samen leven” is ontstaan na een bijeenkomst van het Humanistisch Café in Amersfoort en het bezoeken van de website van het humanistisch Verbond. Waarom dat schilderij en die titel?
‘Zelf denken, samen leven’ is het uitgangspunt van het Humanistisch Verbond. Een prachtig uitgangspunt ook voor een schilderij. Met dat verschil dat naar mijn mening ‘’Zelf denken’’ pas mogelijk is in een goede samenleving en goed samen leven vraagt kritische individuen die zelf denken. Humanisten hebben er vertrouwen in dat ieder individu zelf kan nadenken, zelf kan oordelen en zijn eigen leven kan inrichten. Dit is zeker geen gemakkelijke opgave. In het dagelijks leven word je geconfronteerd met allerlei moeilijkheden, met onmacht van jezelf en van anderen, met verwachtingen, met starre omstandigheden. ‘’Zelf zijn en samen leven’’ kan echter altijd, ongeacht de samenleving en de omstandigheden waarin je je bevindt. In je ziel kan niemand kijken en niemand oordelen.
Dit alles heb ik in dit schilderij willen leggen.
Tijdens jouw lezing nam je als uitgangspunt enkele quotes uit ‘The Amsterdam Declaration’ opgesteld in 2002 door de International European Humanist Union (IHEU) . Welke zijn direct gerelateerd aan jouw werk?
De quote: Het humanisme hecht grote waarde aan verbeeldingskracht en artistieke creativiteit en erkent de transformerende kracht van kunst.
Ook ik wil mij uiten en heb daarvoor het medium schilderen gekozen. Graag reik ik een vergrootglas aan om het ‘’mooie’’ uit het ‘’lelijke’’ naar voren brengen, zonder de realiteit uit het oog te verliezen. Overzichtelijke beelden aanreiken die de essentie belichten zodat we weer kunnen zien en genieten. Bij armoede en ellende, is ook kracht en vrede. Bij rijkdom en materialisme, is ook egoïsme en eenzaamheid. Ik wil mijn hart laten spreken via beelden, kleuren en vormen, waaruit hoop, vertrouwen en idealisme spreekt. Ik geloof in het tonen van schoonheid, van kracht, van hoop.
De quote: Het humanisme vloeit voort uit een lange traditie van vrij denken die vele van de grote denkers en kunstenaars van de wereld heeft geïnspireerd en heeft geleid tot de ontwikkeling van de wetenschap.
Zo heb ik Francoise Sagan ‘’Bonjour Tristesse’’ geschilderd. Een bekende franse schrijfster die net als vrouwen zoals Simone de Beauvoir zich inzet (heeft ingezet) voor een betere wereld. Uitspraak van haar: “Kunst is wat de werkelijkheid moet verrassen.” Of van Simone de Beauvoir: ‘’De mens is vrij, maar hij vindt zijn beperking in zijn eigen vrijheid.” Ik schilder geen realistische portretten, maar ook hierin probeer ik de essentie te belichten van hetgeen ik wil overbrengen: een impressie, uitdrukking, een sfeer.
In het atelier is ze bezig met een groot werk opgebouwd uit negen doeken. Opvallend zijn de vele krantenknipsels in allerlei talen. Ik vraag Ank naar dit schilderij en haar werkwijze.
Ik zie mijn werk als een puzzel. Ik zie het leven als een puzzel. Ik probeer de puzzelstukjes bij elkaar te zoeken en in elkaar te passen om een zo volledig mogelijk beeld te creëren. Elk contrast, detailvergroting, kleur en vorm is onderdeel van het geheel. Kranten zijn een belangrijk als ondergrond van mijn verhaal. De media is onlosmakelijk verbonden aan de wetenschap die wij over elkaar hebben.
Dit schilderij heet Wereldvrouw. De wereld bestaat uit ‘’puzzelstukjes’’: landen, culturen, mannen, vrouwen, kinderen, van allerlei pluimage. Maar samen zijn we gewoon ‘’mens’’. In dit schilderij bouw ik vanuit 9 werelddelen een mens. Een mooi mens!
Tot slot, wat is jouw drijfveer voor jouw sociaal maatschappelijk georiënteerde kunst?
Ik zou wensen dat we mogen zijn wie we willen zijn, waar ook ter wereld, met respect voor het betreffende land, de cultuur en de bewoners. En dat we open en positief naar elkaar zijn en elkaar zo helpen. Als ik door mijn schilderijen een klein steentje kan bijdragen dan maakt mij dat gelukkig.
Jaques Vink
Voorzitter Humanistisch Verbond Eemland.